Carmen 68 (in Vercellese by Giovanni Guaita)  |
|
| |
| Available in
Latin,
Chinese,
Croatian,
English,
French,
German,
Hungarian,
Italian,
Scanned, and
Vercellese. Compare two languages here.
Listen to this text here. |
|
| |
Propi campà a tèra
da i dizgràsii,
mè iün che 'l
ciàma aiüt già près a gnè,
tam màndi 's biët
che t'è scrivì pianzénd,
parchè mi 't sàlva
da na brüta mort.
Vénere,at dìzi,am
làsa pü nén dòrmi,
sul antal let sénsa
'l calùr dna dòna,
quand la mént a zvìgia
ciàma cunfòrt
né lìbar né
puezìi pü m cunsùlu.
Am pias che 't vén'i
a mi tam mè n'amìs
e iün e l'àut
cunfòrt cun al cör an man
tam ciàmi propi a
mi sinceramént.
Ma Mànlio ànche
ti 't dévi savéi
i völ che tat fàghi
nén àuti pensé
an che malùra gròsa
ànche mi 'm tròva
e nén tam ciàmi
lonca i pös nén dèti.
Al témp che mi i
avìva dizdöt àni
e l'éra dla mè
vìta primavéra
ànche mi iù
gudì,mè lü,la déa d'amùr
che 'm mis'cia al màru
cun al dus.
Ma tüta l'alegrìa
l'è 'nda vìa
dop ca l'è mort al
mè car fratèl.
O fratèl car che
t'è purtàmi vìa
e t'è gavàmi
tüti 'l ròbi bèli
cun la to mort tüta
la cà l'è morta.
Ti t'è purtàti
vìa culi giòi
che iéru bèli
fin che t'éri 'n vìta.
Dès che t'è
pü ién sparìmi dal cör:
Puezìa,amùr
che iéru tüt al bén.
Ta scrìvi a cul om,pénsa,che
a Veròn'a
l'è rastà
sul sénsa 'l calùr dna dòna,
distrüt, e l'éra
di na gran famìja.
Suchì 'm fa mal ma
i prov nén vargògna
pütòst,crëdmi,tam
lu dè dulùr e pén'a.
Pardòn Mànlio
se mi i pös nén dèti
i ròbi bèli
che 'm piazrìa tant
ma cùli ròbi
ànche a mi am màncu.
'Ntànt i lìbar
agliù pü nén cun mi,
mèc na casiëta
iù purtàmni près
parchè l'è
'n poc che mi i viv a Rùma.
Da là 'm bug' pü
e là iù la mè cà
e uramài mi i pasrù
là la vìta.
At vëdi donc,pénsa
nén mal ad mi
che,figürùmsi,at
völa nén tant bén.
Pürtròp di dùi
ròbi che tam ciàmi
agnè nén iün'a
che mi i pöda dèti
parchè,e'm dispiàs
tant,gliù pròpi nén,
d' sicür iavrìa
datji se mi gliàva
I pös nén tàzi,àngial,l'aiüt
che Alio l'è dàmi sémp
e spécie 'nt'n'ucaziòn.
Völ nén che
'l témp,pasànd,a lu scansèla
e che finìsa tüt,al
sòlit,dizmantià.
Angial,lu dig a vùi
e vùi a i àuti:
che si càrti ancù
vègi ancù nu pàrlu,
e ancù pü viv
dop mort sìa 'l ricòrd,
che mài ansàl
so nom tant unurà
i sìa i ragn che
i fàgu ansìma 'l tlèri.
Lu séi tüti,i
péns,che pasiòn l'è dàmi
la déa caprisiùza
d' Amatùnte
quand,as pöl dì,che
iàva chi 'ndén l'Etna,
iéra buiént
mè l'àqua di Termòpili
e tüti i dì
iàva razòn da piànzi e d'avéi bagnà
'd làgrimi la fàcia, sénsa 'l so aiüt alùra
mi che i fàva?
Mè 'nsima 'n mont
a sàuta giü da 'nsl'àut
cun la so aqua ciàra
an cit turént
che quand a l'è gnì
giü dal precipìsi,
rivà 'ntal pian la
scur an mès la gént
e a chi d'andè l'è
strac da 'ndè al dà cunfòrt,
al sul antùrn al
fa carpè la tèra
o tam mè quand dla
gént che 's tròva 'n mar,
se Càstore e Pollùce
a ién fat gràsia
e l'è cesà
urmài la gran tempèsta
sént rivè
'n vént che 'l fa nén pagüra
ma 'l büfa bèl
rubüst andénta 'l véli,
cuzì par nùi
l'è stat l'aiüt ad Manliu.
Ia strà sarà
lü l'è dürvìmji tüti. L'è uspitàmi
'n cà cun la mè dòna parchè i pudéisu
fè i nos giöc d'amùr,
e lé,mi 'm vis ancù,la
prìma vòlta, l'è gnì cun pas legér mè
cul dna déa bèla dna blësa che piàva la vista,
ancù lu vëd
davànti fèrma 'nsl'üs e cul a scrùsi suta i pé
dal sòli lu sént chi 'ndén i urìi e chi 'ntal
cör.
Ah ca l'è stat cul
an mumént màgic
tam mè che dis la
stòria 'd Laudamìa
inamurà dal so Protesilào
quand an prinsìpi
l'è entrà
'ntla cà 'ncu nén finìa pòvra sfurtünà,parchè
'lùra 'l cél a iéru dizmantiàsi da ingrasièslu
e 'l destìn vulìva
lü 'l füisa vìtima predestinà.
Oh sa Ramnùzia che
a mi gnénte 'm piàza
che piàza nén
a cùi che ién sü 'n cél.
Parchè se 'n sant
altàr a ricéu nén i ufèrti
che a lü 's duvrìu
fè,sicür che par quaidün a finìs mal
L'avrìa duvü
'mparèlu Laudamìa custrëta a separèsi dal
so spus prìma d'avéi ' vü témp 'd sfughè
l'amùr
a di nöt lònghi
ancù ad quaic invèrn
e pö luntàn
da l'om pudéi rezìsti.
(Lu sàvu i pàrchi
che l'andàva a pòchi se ai mür ad Tròia füisa
'ndà suldà,Elena rapìa,già 'l fiùr ad
Grécia
,rivà da tüti
i part a l'éra là).
A la sità,d'Euròpa
e d'Azia tòmba,ruìn'a grànda 'd tànta giuventü,andùa
tüt l'è finì antìn falò.
L'è nen truvài
mort al mè fratèl?
O car fratèl che
urmài at vidrù pü,pòvri fratèl struncà
'ntal fiùr dla vìta che t'è sutrà,cun ti la
nòsa cà.
Tüti cun ti al giòji
ién scumparì che mèc l'amùr ad ti m'atnìvu
'n vìta dès t'è là an tèra tant luntàn'a,
t'è nén avzìn'a
i mort dla to famìja,
Tròia schifùza
at tén an cò dal mond
là 'ndùa 's
sa che d'ogni part i giùu ad Grécia,
lasà 'n prèsa
i sùi cà,ién duvì cùri par nén
che 'l bèl pastùr l'avéisa a gòdsi tranquìl
antàl so lèt
la pütana che l'àva
'ndài près.
L'è stat alùra
an cùla gran malùra che ti Laudamìa,cuzì bèla,a
t'è pardì,che brüt afè,la spus a ti pü car
che 'l fià par respirè:destìn l'éra che 'l
to amùr prufònd
tiréisa fin'a al
fond di 'n gran büròn
mè i dìzu,vzìn
Cilléne a füisa fònda
la gran bögia furmà
dal fiüm Fenéo
quand,sügà l'aqua,iéra
lì ,'n cratére.
I dìzu i Gréci
che l'àva scavàla squarsànd
pròpi i vìseri
dal mont
cul che,avénd Giòve
par so pàri bon,
figüràva da
èsi 'l fiö d'Anfitriòn.
An cul témp che a
Stìnfalo
par cumànd di n'om
da nén ca l'éra 'l so padròn,
i üzéi,che iàvu
'l bèc e i àli 'd brònz
e stàvu lì
mangiànd la gént dadlà,
l'è fàtji
fòra sénsa zbagliè 'n culp.
Duvìva ancù
quaidün an cél muntè
ed Ebe pü nén
vérgine rastè.
Ma tant ancù prufònd
ad cul büròn
a léra cul amùr
ca l'è dumàti
e sùta 'l zu t'évi
ancù mài zbasàti.
A 'n nònu vec' a
l'è nén car cuzì l'anvudìn
ca l'è dài
la so fìa quand urmài
pèrsi iéru
ia sperànsi d'avéi iün
che la ròba l'arditéisa.
Cui che i ghignàvu
adès i rìdu pü
e 'l nònu 'l vëd
cun gran sudisfasiòn
vìa vulè luntàn
cùi brüt curnagiòn.
An bén cuzì
völ nén biànca culòmba
al so culòmb quand
lé l'ancrùzia 'l bèc
e finìs pü da
dèi i so bazìn.
Iè nén creatüra
al mond püsè vugliùza,
püsè 'd qualsìasi
dòna caprisiùza.
Ma 'l to bén fol
l'è andà pü 'ncù a fond
a pén'a stat cubià
a l'omu biond
e nén da ménu
'd cùla Laudamìa
l'è gnìmi
'nsi ginùi la giòia mìa
e mlu stranzìva 'ntài
mè bras al cör.
Se i bàsta nén
Catullo,e 'm farà tort,
bàsta che i sìu
cit e nén suént e dop pü nén lu fàga da
sfacià,e bén,i sarrùma n'öc',i supurtùma,
völ nén pensè,mè
fa la gént stulëcia
che tüt ruìn'a
cun l'intranzigénsa.
Fin'a dal cél Giunòne
la regina,
cuzì dal vòlti
l'è paràni giü parchè curìva Giòve
'près a tüti.Ma bastamiùma nén as paragòn
e fùma nén
la part dal vèc' matùza.
Nén cèrtu
Lèzbia cumpagnà dal pàri
l'è gnìmi
'n cà cun i prufüm d'urient,
spùza nuvèla
vistì 'd bianc ma mè na làdra l'è purtàmi
'l giòji che da scundùn dla spus l'àva rubà
gavàndsi dal linsö
adl'om spuzà.Na nöt regalàndmi meravigliùza e
chi 'ntal cör par sémp al'è marcà.
Dès,par tüt
al bén,Manlio,ca t'è fàmi,
ricunusént at mand
sa puezìa che l'è bén poc rispèt ai benefìsi.Che
'l vos bèl nom sìa mài macià dla rüzu.
Né ancö né
dumàn né ansün àutar témp.
Che 'l cél a pénsa
lü a cumpensèvi
cun tüti i bén
che 'l dev ai galantòm.
T'augür felicità
a ti e la dòna e a la to cà,al nì nos prim d'amùr,ad
mi e dla mè Lèzbia che iù car pü 'ncù
che mi.La vòia 'm dà da vìvì la giòia
mìa, vìta dla mè vìta.
|
|
| © copyright 28-1-2007 by Giovanni Guaita |
|
| |
