Catullus - Catullus Translations - Compare Catullus Texts

Cul che dal cél cunòs tüti ia stéili,e 'l sa quand che ia spòntu e i càlu giü e quand ànche al sul va vìa la lùce e i témp precìs ad tüti i muvimént e quand la lün'a lu tìra giü da 'ntl'ària la fòrsa 'd cul amùr che là giü m' cària.Cul famùs Cunòn l'è vdìmi sü 'n cél spléndi e brilè mi, trësa 'd Berenìce an mès a i àuti stéili che i lüzìvu.O che prumësi iù santìi fè a cùla sgnùra mìa,mìa regìna a tüti cùi che i pödu là sü 'n cél,méntre cùi bras ausà,bèi,bianc,turnì m'ufrìva an si so man an sacrifìsi al di che 'l re partìva par la Sìria,ancù ad nòsi frësc e tüt ardì,'ntal cör la glòria d'avéi guadagnà cumbaténd da leòn la prima nöt la citadèla dla verginità.Ma ia spuzìn'i,parchè gl'iàn tant cun la déa d'amùr? ién pròpi sincéri?Quand pàri e màri sarìu cuntént,i pénsu lur a ruvinèi tüt
cun cùli gùsi lasà caschè da i öc' fàusi mè di vulp e bzògna vëdji pö andén la stànsa,mè i dörvu i rübinöt.Ma parchè i piànzu dònca an fin di cünt.Gnànca che pö i düvìisu andè a la mort.T'àvi da vëdla ànche la regìna,quand l'ha savì che la spus partìva par fè luntàn periculùza guèra,nén mèc da dòrmi sùla i dispiazìva,ma l'éra so fratèl che 'l partìva,ad l'astès sang che andén a lé i bujìva pensànd al perìcul ad cùla guèra.Pö l'è capì pü gnénte e l'è 'ndà 'n tèra.Vàrda che efèt a fa an gros dulùr.T'è nén la stèsa dòna che,maznà,t'è fat na ròba da rastè 'ncantà?che pòchi àuti i avrìu pudì fè?Par che razòn,an fin t'è spuzà an re?che cumpasiòn i fàvu cùli paròli che 't dizìvi al to om a la parténsa.O quant friè cual man,i öc' rus da 'l piànzi.Ma mè tlu spiéghi,dònca,as cambiamént?Cuzì difìcil l'è,par chi völ bén,separèsi dal corp dla so metà?O quant preghè t'è fat parchè 'l turnéisa tra 'l füm e 'l sang di tor sacrificà e tüti i sant che ti t'è scumudà.L'è nén pasài tant che ànche l'Azia al re a l'è giuntàla al so Egìt e 'lùra a l'è mantnì cùla prumësa che l'àva fat prìma che 'l re partéisa.Ma tlu giür,pròpi 'nsla mè tèsta i giür,che mi gni vìa da ti i vulìva nén.E che 'm tùca 'l castìg sa l'è nén véra che l'è giüst che i àbiu cùi che i giüru 'l fàus.Ma andè còntra 'l fèr,chi l'è ca pöl?L'è düvì cédi fin cul mont pü àut ad tüti cùi che i pàsa adsùra 'l sul quand che i Persiàn ién fàsi an mar tüt növ e ién traversà l'Athos da 'nsla nav.Che i pudìvu fè di pòvri cavéi se 'l fèr rezìstu nén la péra e 'l màrmu.Che 'l diàu av pòrta vìa brüta ràsa di Càlibi che iéi mustà par prim a fugnè e scavè sut tèra 'nti cròti par truvè cul metàl e fèlu dür calàndlu càud bujént anl'àqua zlà.D'àuti cavéi,rastà là,luntàn da mi, iéru lì che i pianzìvu mè na vì,dal brüt destìn che l'àva separàni,quand mi da l'àut iù santì 'n vént fort:a l'éra 'l cavàl vulùr che l'ateràva e giüst avzìn'a a mi l'è vnì puzèsi,cul ipogrifo Lòcride Arsinòe,fratèl binèl ad Mèmnone Etiòpe.Delicatamént,pö,lü l'è cariàmi e sübit l'è ausàsi drit an cél pasànd la nöt travèrs a tànti stéili a l'è purtàmi 'nsi ginùi dla déa che völ l'amùr sìa ciar e pulìt mè ién i giurnà 'd sul a primavéra.E pròpi lé,Vénere Zefirìte,tant venerà 'nsla spiàgia Canopéa l'àva mandàmi cùla bràva bèstia da la spiàgia 'd Canòpo andùa l'éra parchè l'avéisa nén da stè an cél cùla curòn'a 'd fiur dla bèla Arianna,iéru stat i fiur pustà 'nsla tèsta,ünic ricòrd ad cùla bèla fèsta.Dès ànche nùi che iéru bèi cavéi,taià par vut da cùla tèsta biònda,ancù bagnà dal piànzi dla regìna,ién cunsacràmi stéili növi 'n cél,lüzénti e ciàri an mès a cùi antìchi.Tacà la Vèrgine,vzìn'a 'l Leòn,nén tant distànt dla fìa d' Licaòn,anviaràndmi vèr là 'ndùa a càla 'l sul mi i fag da guìda a la stéila Boòte che pü tàrdi 'd tüti a va bagnèsi 'n mar.Se dsùra la mè tèsta i sént la nöt i pas di cùi che ién i padròn dal mond,quand pö fa ciar mi i cal giü 'ntal mar e Téti m'ambràsa dai pé d'argént.Ma mi lonca iù 'n cör bzògna che i dìga.Ad tàzi i son nén bon parchè l'è véra.Làsa donca Ramnùzia che ma sfòga e che ia stéili ad mi ia spàrlu püra,che 'm fàgu a toc cun di paròli 'd föc.Tüti si bèli ròbi che i god chi,i son sincér,am dan nén al piazì che cumpénsa 'l turmént che iù 'ntal cör d'èsi luntàn da la regina,o nustalgìa d'èsi cà mìa.Da lé,mi,quand che iéra ancù tant giùuna,o quànti prufüm fin l'è fàmi béivi a mi che sàva nàn prìma che i füisu.Dès o spùzi che i völi bén a l'om,che dùi corp i séi e n'ànima sùla,mài che i cuncédi al corp deziderà al vos om che süstànd la sta tacà,mè,anvarsà 'l vèsti giü dai bèli spàli che i musti biùt la stòmi cuzì bianc,se prìma dal vazët di cul prufüm i avréi nén fat a mi la vòsa ufèrta,fàta cun al cör da dòni virtüuzi che iàn la religiòn dal so duvér,che cùla che 'ntal cör ià 'l tradimént e cunòs anche 'l let di n' àutar om,ufèrti,mi,da cùla nu völ mìa e i vàdu,sénsa efèt,finì 'ntla pùvar.Ma cùi che ién pròpi bén cubià,cuncòrdia e amùr i àugür che i àbiu sémp an cà.Ti pö,regìna,quand che,i dì dla fèsta,a la déa d'amùr tai farè unùr,làsji nén i prufüm manchè pü fin,ma fàini generùza 'n bèl regàl parchè mi i àbia ancùra a èsi tùa e turnè,bèi cavéi ansla to tèsta.Pö mi,di àuti stéili,al post an cél mnu 'mpòrta nén,duvéisa bén magàri brilè la stéila Uriòn vzìn'a l'Aquario.